|
Treści do działu historia zaczerpnięto z książki Kościół katolicki w Tczewie ks. Jerzego Więckowiaka. STARANIA O KOŚCIÓŁAglomeracja Tczewa wobec wodnej przeszkody od wschodu bardzo dynamicznie rozwijała się i dalej rozwija się w kierunku zachodnim. Niedawna jeszcze podmiejska wieś Suchostrzygi, stała się nowoczesną dzielnicą Tczewa. Dzielnica bloków i wieżowców, jak nakazywał model socrealistycznego rozwoju miasta dał staremu miastu nad Wisłą typowe ?szare? blokowisko - bez kościoła. Mieszkańcy Suchostrzyg zamieszkiwali bardzo daleko od kościoła swojej przynależności parafialnej - św. Józefa. Dlatego proboszcz parafii św. Józefa wiele lat usilnie się starał o zezwolenie na budowę kościoła w dzielnicy Suchostrzygi. W tych wieloletnich staraniach przełomową datą był dzień 19 czerwca 1978 roku. Ta data figuruje na decyzji Urzędu Wojewódzkiego - Wydziału d/s Wyznań zezwalająca na budowę kościoła na Osiedlu Suchostrzygi. Dnia 20 października 1978 r. biskup chełmiński Bernard Czapliński wraz z księżmi infułatami dr. Antonim Liedtke i Romanem Górskim przybyli do Tczewa i w obecności dziekana ks. dr. W. Preisa oraz proboszcza Józefa Rocławskiego i przyszłego inwestora strony kościelnej ks. wikariusza Stanisława Cieniewicza, omówili problemy związane z budową nowej świątyni. Ks. St. Cieniewicz wyraził na tym spotkaniu życzenie aby nowa parafia była dedykowana Najświętszej Maryi Pannie, a ks. inf. R. Górski ten zamysł uzupełnił by dedykacja precyzowała tytuł: NMP MATKI KOŚCIOŁA. Oba pomysły podobały się bp. chełmińskiemu Bernardowi Czaplińskiemu, wobec czego zaaprobował tytuł kościoła i parafii - NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY MATKI KOŚCIOŁA. Po omówieniu sprawy utworzenia nowej parafii w konsekwencji budowy nowego kościoła, biskup wyraził chęć obejrzenia terenu proponowanego pod budowę kościoła. Wynikiem tej wizji lokalnej była akceptacja biskupia z ustnym zamianowaniem ks. St. Cieniewicza, wikariusza u św. Józefa w Tczewie, odpowiedzialnym za budowę nowego kościoła. Stojąc w szczerym polu, przyszłej ?fabricae ecclesiae? biskup chełmiński prosił proboszczów tczewskich o wspieranie dzieła budowy, na co oni chętnie wyrazili zgodę. |
|||||||||||||||
 Urząd Miasta Tczewa wydał decyzję dnia 25 października 1978 r., mocą której uzgodniono teren pod lokalizację budowy kościoła i plebani. Ostateczny dokument, zapalający zielone światło na długie lata budowy: 1982-1998 wydał biskup chełmiński Bernard Czapliński. Dokument wydany był w formie dekretu, w którym upoważnił biskup - ks. wik. Stanisława Cieniewicza do podejmowania i załatwiania wszystkich spraw formalno administracyjnych związanych z budową nowego kościoła i plebanii. |
|||||||||||||||
Zorganizowanie nowego ośrodka duszpasterskiego wymaga od duszpasterza uzyskania licznych dokumentów różnych urzędów:
Natychmiast nowi parafianie przystąpili do niwelacji terenu, która była nieodzowna, aby zbudować kaplicę a w przyszłości kościół i plebanię. Prace niwelacyjne wymagały przemieszczenia tysięcy m3 tłustej ziemi tczewskiej (gliny). Przez około 3 miesiące pracowały spychacze o największej mocy. BUDOWA KAPLICYW czerwcu 1980 roku rozpoczęto budowę kaplicy. W lipcu i sierpniu zalano ławy fundamentowe kaplicy. W ciągu następnych trzech miesięcy montowano konstrukcję drewnianą kaplicy oraz wypełniano poszczególne przęsła. Wewnątrz położono podłogę a ściany wnętrza kaplicy obudowano boazerią olchową. |
|||||||||||||||
USTANOWIENIE PARAFIIBiskup chełmiński Bernard Czapliński dekretem z dnia 8 sierpnia 1980 r. ustanowił samodzielną parafię p.w. NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY MATKI KOŚCIOŁA w Tczewie. Dekret wszedł w życie dnia 1 września 1980 r. Równocześnie biskup diecezjalny, dekretem z dnia 25 sierpnia 1980 r. zamianował ks. Stanisława Hieronima Cieniewicza proboszczem parafii p.w. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Tczewie. W 1981 r. całą dynamikę działań skierowano na zakup materiałów budowlanych, na dokumentację techniczną oraz na uzyskanie wymaganych uzgodnień i niezbędnych decyzji do podjęcia budowy kościoła. Przeprowadzono również badania geologiczne podłoża pod planowany kościół i plebanię. Wykonano odpowiednie wiercenia i sondowanie podłoża w celu oznaczenia stopnia zagęszczenia gruntów sypkich i spoistych. Te wszystkie czynności zamknęły pracowity rok 1981. W maju 1982 roku parafia otrzymała projekt techniczny nowego kościoła i natychmiast rozpoczęto intensywne prace ziemne przy fundamentach kościoła. W uroczystość Matki Boskiej Bolesnej 15 września 1982 r., po Mszy św., przy licznym udziale duchowieństwa i wiernych, oficjalnie rozpoczęto budowę nowej świątyni Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła od symbolicznego rzucenia w doły fundamentowe - pierwszych łopat betonu. Dnia 16 sierpnia 1982 r. Urząd Miejski Wydział Gospodarki Przestrzennej i Ochrony Środowiska wydał decyzję zezwalającą na budowę kościoła i plebanii zgodnie z miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego miasta Tczewa, zatwierdzonym Uchwałą Nr X/56/78 WRN w Gdańsku z dnia 25 IV 1978 r. ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym WRN Nr 6 z dnia 31 V 1978 r. W tym okresie wykonano dalsze wykopy i zbrojenia stóp fundamentowych kościoła w rzędach F-G. W trakcie wykonywania wykopów pod stopy siedemnaste do dwudziestych czwartych stwierdzono gliny piaszczyste, suche, zwarte i dlatego zaszła konieczność dokonania głębszych wykopów.
Prace wznowiono z nową siłą 2 kwietnia 1984 r. Rozpoczęto murowanie absydy. Uzbrojono i zabetonowano strop tzw. ?Ackermana? wraz z deskowaniem i stemplowaniem wszystkich słupów w rzędzie A-B-C-G-F wraz z ryglami |
W pięknym miesiącu maju 1984 r. zaistniało smutne wydarzenie dla ?Strzechy budowlanej? - ?Fabricae ecclesiae? - zmarł nagle kierownik budowy Jan Gil (+20 V 1984). Powołano nowego kierownika budowy - Bronimira Bogackiego, inspektorat nadzoru powierzono inż. Szczepanowi Wollfeilowi. W tym roku wykonano konstrukcje żelbetowe kościoła dolnego i obmurowano dolny kościół i dokończono prace przy kaplicy Matki Boskiej Bolesnej. Tego roku przy końcu listopada przerwano prace. KAMIEŃ WĘGIELNY (lapis angularis)W czasie odpustu parafialnego 11 czerwca 1984 roku biskup chełmiński Marian Przykucki poświęcił i wmurował kamień węgielny w mury wznoszonego kościoła. Od lat osiemdziesiątych XX w. sprowadzano kamienie węgielne z różnych uświęconych lub ważnych miejsc. Dla nowego kościoła księży Jezuitów w Gdyni, sprowadzono kamień węgielny z Kostkowa na Mazowszu z rodzinnej miejscowości Patrona kościoła. Do kościoła Redemptorystów z Bazyliki św. Piotra w Rzymie. W murach kościoła św. Maksymiliana Kolbe w Gdyni Witominie spotykamy kamień węgielny z rzymskiego Colloseum. W murach kościoła Trójcy Św. w Gdyni Dąbrowie - kamień węgielny z groty w Lourdes. W kościele Niepokalanego Serca Maryi w Gdyni Karwinach, kamień węgielny z katakumb rzymskich. W murach kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Alberta Chmielowskiego, kamień węgielny pochodzi z rzeki Jordan. |
|||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
|
W 1985 roku wznowiono prace budowlane 1 kwietnia od zbrojenia słupów i prac murarskich - od ścian w rzędzie C, pomiędzy słupami ósmym i dziewiątym, a także betonowano słupy w rzędzie A-B w numeracji od drugiego do dwudziestego czwartego wraz z ryglami chóru muzycznego i fragmentu płyty chóru. Dalszym dziełem budowniczych - to zbrojenie dachu nad wejściem głównym, betonowanie stropu nawy bocznej, ścian klatki schodowej do wysokości rygla górnego wraz ze wszystkimi słupami.
Od dnia 9 sierpnia 1985 roku przystąpiono do produkcji płyt dachowych pod kierownictwem Kazimierza i Stanisława Peplińskich. |
|||||||||||||||||||
|
Wykonano w tej serii 1260 płyt. Ten pracowity rok zamknięto datą 16 listopada 1985 r. W 1986 roku nastąpiło zamykanie ogromnej bryły kościoła. Roboty podjęto 2 kwietnia 1986 r. działaniem w zakresie budowlano-montażowym. Murowano słupy na poziomie rygla dachu nawy bocznej oraz szalowano strop absydy. W dalszym etapie betonowano pozostałe rygle klatki schodowej i ścian attyki. Przez cały czas ekipa spawaczy przygotowywała elementy konstrukcji stalowej przeznaczonej do zamknięcia właściwej hali kościoła. Ta stalowa konstrukcja dźwiga ogromną przestrzeń dachu kościoła. Prace te, jako specjalistyczne i odpowiedzialne, nadzorowali inżynierowie z Tczewskiej Stoczni Rzecznej. Wykonane elementy były dokładnie piaskowane i malowane. Bardzo wyjątkowym okresem działań budowlanych było montowanie konstrukcji stalowej dachu w dniach 27 września do 11 października 1986 r. przy pomocy dźwigów typu ?COLES". Ponieważ kościół wznosi się na rzucie elipsoidalnym, taki również jest kształt dachu, stąd w najszerszym rozstawie elipsy przęsła konstrukcji dachowych dochodziły do 40 m rozpiętości. Tak długi jest cały kościół Chrystusa Króla w Gdyni, uchodzący za duży, jak długie jest jedno przęsło zasadniczej hali kościoła NMP Matki Kościoła. Następnie można było układać płyty dachowe aż do 18 grudnia 1986 r. Dnia 6 kwietnia 1987 r. podjęto dalszą pracę przy budowie kościoła. Dokończono montaż konstrukcji dachowej, zabetonowano boczne wejście do kościoła. Dach kościoła, ta ogromna płaszczyzna, został przykryty warstwą płyt pilśniowych, miękkich; następnie położono warstwę płyt twardych i papę. W tym roku jeszcze, na długich ciągach krawędzi murów, kościół został opierzony blachą cynkową. Najważniejszym jednak zadaniem tego roku było wykonanie żelbetonowego stropu kasetonowego, dzielącego kościół górny i dolny. Szalowanie i zbrojenie stropu pochłonęło 160 m3 drewna, 60 ton stali i trwało około 7 miesięcy. Zalewanie stropu metodą pompowania betonu trwało 24 godzin bez przerwy 20-21 października. W tym celu zużyto około 410 m3 betonu. Te wielkie cyfry, mówiące o ogromie pracy ludzkiej, zamknęły budowlany rok 1987. |
|||||||||||||||||||
|
Dnia 6 sierpnia 1988 roku przystąpiono do betonowania ław fundamentowych plebanii. Na przestrzeni miesięcy - sierpnia, września i października wykonano 6 etapów betonowania wieży i 5 etapów betonowania i zalewania ław fundamentowych plebanii. Sezon budowlany zamknięto tego roku 19 listopada. |
|||||||||||||||||||
W 1990 roku wznowiono roboty budowlane kościoła i plebanii już 21 marca. Kończono roboty konstrukcyjne wieży, równolegle wznosząc ściany konstrukcji drugiego piętra budynku plebańskiego. Do 30 czerwca 1990 r. przygotowano obmurowanie konstrukcji żelbetowych wieży, betonowano dalsze jej odcinki. Równolegle do wieży wznoszono plebanię. Strop nad drugim piętrem plebanii zabetonowano 11 sierpnia 1990 r., następnie wzniesiono ściany attyki i świetliki. Na wieży kościoła rozpoczęto roboty przygotowawcze do montażu krzyża polegające na wykonaniu rusztowań oraz zabezpieczeń zewnętrznych i wewnętrznych. Pracownicy Stoczni Rzecznej w Tczewie pod nadzorem inż. Michalaka i inż. Anny Stolarz, dokonali montażu krzyża 28 sierpnia 1990 roku, wieńcząc najwyższy punkt kościoła. Uroczystość podniesienia krzyża odbyła się przy udziale Zarządu Miasta i Rady Miejskiej w Tczewie, projektantów, radnych parafii, pracowników budowy i wiernych. Krzyż wieńczący kościół podniesiono w 10 rocznicę utworzenia parafii Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Rozpoczynając prace w 1991 r., zabezpieczono wieżę przed wpływami atmosferycznymi, zdemontowano rusztowania od strony zewnętrznej. Wyrównano powierzchnię ścian i pomalowano je na biało. Dokończono roboty blacharskie na wieży i w kościele. Dom plebański pokryto papą, wykonano tynki wewnętrzne, które pobiałkowano i pomalowano pomieszczenia mieszkalne. Przeprowadzono roboty instalacyjne, wodno-kanalizacyjne, elektryczne oraz centralnego ogrzewania. W 1992 r. dokończono wieżę od strony wewnętrznej dzwonnicy. Wykończono strop i stropodach dzwonnicy. Doprowadzono nowe zasilanie z wykonaniem złącz kablowych do zasilania kościoła, plebanii i kaplicy kablem ziemnym. Urządzono i wyposażono rozdzielnię prądową w kościele (zamienioną w 2000 roku na nowoczesną - technicznie nowszą). Wykonano tynkowanie zakrystii. Równocześnie dokończono budowę plebanii - wykonując: szklenie okien, podłogi, schody wewnętrzne i stolarkę otworów drzwiowych. W marcu 1993 roku wykonano roboty przed linią fundamentową schodów żelbetonowych. W lipcu rozpoczęto szalowania i zbrojenie części nadziemnej. Zakończono całość schodów wraz z balustradami 1 października 1993 roku. Podjęto roboty fundamentowe pod konstrukcję stalową, na której miały zawisnąć 3 dzwony. Konstrukcję stalową wykonali radni parafii, a jej montaż zakończono 22 maja. 28 maja zawieszono dzwony wykonane w ludwisami Felczyńskich w Przemyślu. Dzwony te zakupiła dla siebie parafia św. Józefa w Tczewie, ale kiedy stwierdzono, że wieża nowomiejska technicznie nie odpowiada ciężarowi dzwonów, zwłaszcza rozkołysanych i bijących, zaistniała wizja ich odsprzedaży. W tej sytuacji dzwony nabyła parafia NMP Matki Kościoła. Dzwony poświęcił pierwszy biskup pelpliński prof. Jan Bernard Szlaga - w czasie wizytacji 31 maja 1993 r. Dzwony otrzymały imiona: MARIA (900 kg - tonacja e), JÓZEF (700 kg - tonacja g) i JAN PAWEŁ (500 kg - tonacja f). Przez cały rok wykonywano stolarkę okienną do górnego kościoła z drewna dębowego. Jeszcze w tym roku 1993 rozpoczęto tynkowanie stropu nad prezbiterium oraz prace przygotowawcze do osadzenia płaszczyzny przeszklonej w dachu, oświetlającego prezbiterium. W marcu 1994 roku wznowiono z nową aktywnością prace w kościele, kończąc roboty stolarskie - drzwi i okna do kościoła górnego oraz drzwi do zakrystii górnej i wejścia bocznego. Okna przeszklono pojedynczo. Przeprowadzono elektryczność w prezbiterium. Firma Blach-Dach z Pruszcza Gdańskiego pokryła papą duńską dachy kościoła. Tego jeszcze roku wykonano konstrukcję stalową tzw. futrynę do trzech, dwuskrzydłowych drzwi zewnętrznych. We wrześniu wykonano tynki na sufitach i ścianach wraz z podbitką pod przyszły ozdobny strop podwieszany. W 1995 roku - w miesiącach marcu i kwietniu wykonano tynkowanie ścian i sufitu nawy bocznej, filarów i podciągów. 15 maja do 28 sierpnia montowano krążyny drewniane jako konstrukcję podstawową sufitu podwieszanego. Boazerię sufitową zamontowano wraz z konstrukcją, poczym pomalowano ją, nałożono styropian i folię oraz zainstalowano lampy sufitowe. |
|||||||||||||||||||
|
W dniach 2 do 18 stycznia 1996 r. przemieszczano rusztowanie drewniane do montażu sufitu na drugą połowę kościoła w kierunku prezbiterium. Od 16 stycznia do 28 lutego 1996 r. prowadzono montaż stalowej konstrukcji podstawowej dla podwieszania krążyn stropu podwieszanego. Od 19 lutego do 21 kwietnia 1996 r. prowadzono montaż krążyn - łączono elementy ich podwieszenia, równolegle wykonując podbitkę z desek ułożoną ażurowo-promieniście i prostopadle do gzymsu. W kwietniu ukończono roboty elektryczne związane z przygotowaniem i montażem lamp sufitowych. W maju oczyszczono ściany i filary środkami chemicznymi oraz przeniesiono instalację elektryczną i nagłaśniającą na strop w rurkach i bruzdach wyciętych w filarach.
|
|||||||||||||||||||
Od 18 czerwca do 12 lipca 1996 r. szalowano stopnie prezbiterium wraz z wykonaniem zbrojenia i zabetonowania stopni, w dniach 12-31 lipca zakład Szczepana Konkola wykonał warstwę wyrównawczą z betonu. 2 sierpnia rozpoczęto układanie mozaiki marmurowej, prace trwały do 15 sierpnia. Od 19 sierpnia do 14 grudnia malowano słupy i gzymsy z rusztowań przesuwalnych. 9 listopada zakończono osadzanie okien od strony wschodniej w kościele dolnym. Czas 15-30 lipca wypełniły również prace stolarskie około okien lukamowych i prostokątnych w kościele dolnym. Rozpoczęto prace konstrukcyjne ławek - klejenie elementów na siedziska, wykonano wahadłowe drzwi dębowe z ich zamontowaniem. W pierwszych miesiącach roku 1997 wykonano roboty stolarskie związane z montażem ławek. Od marca do września ułożono 1216 m2 mozaiki marmurowej w nawie głównej kościoła, zakrystii i kaplicy. Do 15 grudnia wykonano posadzkę marmurową w prezbiterium. Obłożono schody oraz ambonę marmurem. W październiku zamontowano ławki w nawie głównej kościoła. Prowadzono roboty elektryczne i prace związane z nagłośnieniem w prezbiterium i na chórze. W tym czasie przygotowano kaplicę dolną do nabożeństw codziennych. |
|||||||||||||||||||
Po szesnastu latach pracy i samozaparcia nadszedł dzień konsekracji kościoła - 15 września 1998 r. Datę konsekracji poprzedziły tego roku prace przygotowawcze do uroczystości. Przystąpiono do artystycznego wyposażenia wnętrza kościoła górnego. Na głównej ścianie prezbiterium, na tle ceglanej faktury umieszczono rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego autorstwa artysty rzeźbiarza Marteny Januszewskiej-Chrabąszcz z Gdańska; oraz ikonograficznie bogate drzwi wejściowe z blachy miedzianej, które wykonał Zenon Bocian z Osia. |
|||||||||||||||||||
Na zewnątrz niwelowano - porządkowano teren - dziedziniec kościoła został wyłożony kostką brukową. Bryła kościoła otrzymała oświetlenie reflektorowe do oświetlania ścian nocą. KONSEKRACJA KOŚCIOŁANajwiększy kościół w Diecezji Pelplińskiej zbudowany w latach 1982-1998, został uroczyście konsekrowany dnia 15 września 1998 roku. Konsekracji dokonali - Nuncjusz Apostolski w Polsce Ksiądz Arcybiskup Józef Kowalczyk i Pierwszy Biskup Pelpliński Prof. dr hab. Jan Bernard Szlaga - w obecności Arcybiskupów i biskupów: Henryka Józefa Muszyńskiego, abpa gnieźnieńskiego, Mariana Przykuckiego, abpa szczecińskiego, Edmunda Piszcza, abpa warmińskiego, Andrzeja Śliwińskiego, bpa elbląskiego i Piotra Krupy, bpa pomocniczego pelplińskiego. Piszący te słowa nie pamięta, aby w Tczewie gościło tylu biskupów, a sam pozostawał na tej uroczystości wśród 250 kapłanów i blisko 15 tysięcy wiernych. Tego samego roku - 5 czerwca 1998 r. gościł w tym kościele Prymas Polski, który do kroniki wpisał słowa: kard. Józef Glemp Prymas Polski" "STRZECHA? BUDOWYStrzechy budowli sakralnych pochodzą od średniowiecza europejskiego. Strzechy budowniczych organizowały place budowlane katedr europejskich i wszystkich wielkich i małych kościołów. Strzecha specjalistów i majstrów wystąpiła również przy budowie kościoła NMP Matki Kościoła. Zespół budowniczych tczewskiej ?STRZECHY? stanowili:
KAPLICA MĘCZENNIKÓW ZIEMI TCZEWSKIEJDnia 18 października 2009 roku Biskup Pelpliński prof. dr hab. Jan Bernard Szlaga poświęcił Kaplicę Męczenników w naszym kościele. Na umieszczonych w niej tablicach widnieją nazwiska ponad 400 mieszkańców Tczewa i powiatu, zamordowanych podczas hitlerowskiej okupacji.
|
Kamień węgielny wmurowany w substancję ceglaną nowego kościoła Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła w Tczewie jest jednak wyjątkowy. W jednym bloku umieszczone zostały trzy kamienie z bazylik rzymskich - Św. Jana na Lateranie, Matki Boskiej Większej i z kościoła Quo Vadis. Owe trzy kamienie, jako jeden kamień węgielny dla Tczewa poświęcił Papież Polak Jan Paweł II w Rzymie, dnia 6 października 1983 roku.
Po zimowej przerwie przystąpiono do budowy w kwietniu 1988 r. Zabetonowano płytę chórową oraz stropy nad zakrystią i prezbiterium. W tym czasie proboszcz - budowniczy ks. Stanisław Cieniewicz podjął korzystną dla budowli decyzję, że kościół nie będzie tynkowany. Na tę decyzję musiał wysłuchać liczne opinie i presje inżynierskie, że kościół należy tynkować zalecając różne nowości w tej dziedzinie. Ks. Cieniewicz był jednak zdecydowany nawiązując do pozostałych kościołów tczewskich, pozostających w ciepłej barwie ceglanej - od kościołów gotyckich, poprzez nowoczesny kościół międzywojnia aż po wyniosłe mury, blokowego łączenia cegły, we współczesnym kościele NMP Matki Kościoła. W związku z tą decyzją przeprojektowano i wzmocniono fundament wieży. Dokonano więc dodatkowego zbrojenia i betonowania fundamentu wieży. Na tym wzmocnionym fundamencie 18 lipca rozpoczęto budowę wieży.
